Historie
Velsen-Noord ontstond door de aanleg van het Noordzeekanaal (1865-1876), toen het oorspronkelijke dorp Velsen letterlijk in tweeën werd gedeeld. Het noordelijke deel werd aanvankelijk Wijkeroog genoemd, maar werd rond 1920 omgedoopt tot Velsen-Noord om duidelijk te maken dat het deel uitmaakte van de gemeente Velsen (en niet van Beverwijk dat plannen had voor annexatie).
De grote doorbraak kwam in 1918 met de vestiging van de Koninklijke Nederlandse Hoogovens en Staalfabrieken N.V. (nu Tata Steel), waardoor Velsen-Noord uitgroeide tot het industriële hart van Nederland. Opmerkelijk aan de stedenbouwkundige planning van Velsen-Noord is de rol van de industrie als bouwheer – veel van de woningbouw in de jaren ’20 en ’30 gebeurde in opdracht van de Hoogovens. Ook na de oorlog was Hoogovens regelmatig initiator van nieuwbouw. Engelse ingenieurs en arbeiders (duikers) werden hier gehuisvest voor de kanaalbouw. Ook Van Gelder Papier vestigde zich hier en bouwde zelfs een eigen woonwijk voor haar medewerkers.
Demografie en woningaanbod
Velsen-Noord telt ongeveer 5.280 inwoners (2021) verdeeld over 4.110 adressen met 4.019 verblijfsobjecten. De gemiddelde WOZ-waarde in Velsen-Noord bedraagt circa €400.874 (2024), wat een stijging vertegenwoordigt van de afgelopen jaren. Voor de gehele gemeente Velsen ligt de gemiddelde WOZ-waarde op €395.000, wat een groei van 365% betekent sinds 1997. De architectuur uit de jaren ’20 en ’30 in Velsen-Noord is betrekkelijk rijk, mogelijk vanwege de gemeentelijke intentie om juist hier een fraaie woongemeenschap te realiseren. Voorbeelden zijn de arbeiderswoningen van architect Bartels aan de Wijkerstraatweg en de gematigd expressieve strokenbouw uit de jaren ’30. Na de oorlog vond wederopbouw plaats volgens stedenbouwkundig plan van Van Tijen en Maaskant. Het woningaanbod varieert van historische Hoogovens-woningen tot moderne nieuwbouw, met 56% koopwoningen in de gemeente. De grootste leeftijdsgroep (29%) is tussen de 45 en 65 jaar oud.
Wat maakt Velsen-Noord uniek?
Velsen-Noord is uniek als het industriële hart van Nederland, met Tata Steel IJmuiden als grootste en enige staalproducent van het land. Het bedrijf beslaat 750 hectare verspreid over drie gemeenten en heeft een eigen 80 km wegennet, 100 km spoorwegnet en 55 kilometer transportbanden. Jaarlijks wordt hier 7 miljoen ton hoogwaardig staal geproduceerd, wat bijdraagt aan 6% van het Nederlandse BNP voor de industrie. Het bedrijf biedt ongeveer 86.000 banen (11.000 direct, 47.000 indirect en 28.000 geïnduceerd).
Het Hoogovensmuseum en Hoogovens Stoom IJmuiden houden het industriële verleden levend en zijn gevestigd in Velsen-Noord. De combinatie van industrieel erfgoed, werkgelegenheid en de nabijheid van het Noordzeekanaal geeft Velsen-Noord een uniek karakter. Ondanks het industriële karakter heeft de wijk een hechte gemeenschap met een rijk verenigingsleven en diverse voorzieningen. De architectuur uit de jaren ’20-’30 is opmerkelijk rijk en goed bewaard gebleven, wat het onderscheidt van andere industriesteden.
Faciliteiten
Velsen-Noord beschikt over uitstekende voorzieningen voor een wijk van deze omvang. Voor onderwijs is er basisschool De Plataan aan de Wijkerstraatweg, een moderne school met 340 leerlingen die onderwijs biedt aan kinderen uit verschillende culturen. Het is de enige basisschool in Velsen-Noord, onderdeel van IJmare (openbaar onderwijs regio IJmond). Tata Steel heeft een eigen Tata Steel Academy die trainingen en vakopleidingen verzorgt, plus meer dan 300 mensen in de R&D-afdeling. Voor gemeenschapsactiviteiten is er wijkcentrum De Stek aan de Heirweg, waar diverse bijeenkomsten en activiteiten worden gehouden.
De wijk heeft een rijk sportleven met diverse verenigingen zoals FC Velsenoord (voormalig VVB), IJmond- en KIC-handbal, HCV ’90, honk- en softbalvereniging Rooswijk, Tennisclub De Gieteling, tafeltennisvereniging DOKO, Watervliet korfbal en atletiekvereniging Suomi. Voor geestelijke voorzieningen zijn er drie kerken: de Sint Jozefkerk, de Noorderkerk en de gereformeerde kerk aan de Koningsweg. Het Hoogovensmuseum biedt een unieke kijk op de industriële geschiedenis. Voor dagelijkse boodschappen zijn er diverse winkels, waaronder een Dekamarkt.
De ligging aan het Noordzeekanaal en de nabijheid van de A22 zorgen voor uitstekende bereikbaarheid naar Amsterdam, Haarlem en de rest van de Randstad. Parkeren bij Tata Steel en industriegebieden is over het algemeen goed geregeld.
